je krijgt een naam mee van je ouders bijvoorbeeld Johannes Theodorus, dan krijg je ongetwijfeld ook een roepnaam – die moet wel goed in de mond liggen bijvoorbeeld: Theo
die roepnaam voor mijn overgrootvader verzin ik natuurlijk zelf – want aan mijn grootvader Gerrit, zijn zoon dus, heb ik nooit durven vragen hoe zijn vader thuis genoemd werd – dat durfden de broers en zussen van Gerrit waarschijnlijk ook niet .
zo daalt het besef neer het dat wij meer moeten vragen aan onze ouders en voorouders hoe het nu eigenlijk zat met de verhoudingen onderling – – – –
Theo was vletterman – de foto is gemaakt in 1890 – dat is ruim honderd dertig jaar geleden – een vletterman heet tegenwoordig een loods – hij voer naar een schip dat voor de kust lag te wachten op zijn komst – zijn 00412bstuurmanskunst was noodzakelijk om het schip veilig in de haven te krijgen.
nu rijst de vraag welke schepen hij naar binnen loodste en waar dat plaats dat allemaal plaatsvond – op die laatste vraag is wel antwoord te geven – het leven van Theo en Aukje speelde zich voornamelijk in Amsterdam af – daar waren vele Friezen naartoe getrokken omdat er in hun provincie geen droog brood meer te verdienen viel – hele families reisden naar de grote stad om in ieder geval in leven te blijven.
nu was het ook de gewoonte om veel kinderen te krijgen – sommige kinderen hadden een kort leven – zeker als je ouders uit Zeeland kwamen was de kans om in leven te blijven een stuk kleiner dan wanneer je ouders uit Friesland kwamen.
kindersterfte was in Zeeland het hoogste van Nederland eind 19e eeuw – 30 was hoog in verhouding met de 10 uit Friesland – daar gaven de moeders borstvoeding en dat vertikten de Zeeuwse zwangere vrouwen – die lieten hun pasgeborenen over aan kunstmatige voeding – wat dat ook geweest mogen zijn – gestampte wortelen? gemalen bieten? fijn gedrukte aardappelen?
wie het weet mag het zeggen – – – – –
de vletterman werd helaas niet al te oud – op zijn twee en veertigste verdronk loods Theo – vrouw en kinderen achterlatend.
Aukje stond er alleen voor – werd het huis uitgezet en kwam met haar kinderen in een weeshuis terecht – maar niet voor lang – Aukje was niet het type van ‘bij de pakken neerzitten’ – binnen de kortst mogelijk tijd vond zij een manier om haar gezin op eigen benen te laten staan.
het verhaal is van haar zoon Gerrit, mijn grootvader:
moeder Aukje vond een betrekking als café-uitbaatster in Amsterdam – daar wist zij haar gezin mee te onderhouden en haar kinderen groot te brengen.
daadkracht gedwongen door de omstandigheden dwingt alle respect af, zeker bij haar achterkleinzoon
Update
Wikipedia geeft meer duidelijkheid over een vletterman:
een vletterman was een los werkman die in de haven losse karweitjes verrichtte, zoals hulp bij het aanleggen van schepen en het beleggen van trossen. Klussen die ze aannamen van de kapiteins van zeeschepen. Hun scheepjes werden geepvletten genoemd.
de vlettermannen konden moeilijk rondkomen en hielden zich ook met jutten en redden van schipbreukelingen bezig. Wanneer zij de bemanning of lading van een gestrand schip in veiligheid brachten kregen zij een beloning van de verzekering of voor de lading, een vastgesteld aandeel in de waarde.
een zeer bekende vletterman was de Helderse “mensenredder” Dorus Rijkers.
