een bijdrage aan de toekomst van Akkrum – een aanvulling op
Dit verhaal is een aanvulling is op de bewonderingswaardige inspanningen van onze dorpsgenoten genaamd Schuitschuit Akkrum Nes in een brochure gegoten en gepresenteerd in Leppehiem op woensdag 20 september 2023.
Deze presentatie was tevens de voornaamste inspiratiebron om mijn visie verder vorm te geven, want een papiertje van 5 bij 5 cm is niet helemaal representatief voor het idee dat zich op die avond bij mij ontwikkelde en waar ik aan tafel 4 mondeling een korte uitleg heb gegeven.
Na er nog eens goed over na te denken is bijgaande aanvulling op Schetsschuit Akkrum Nes ontstaan.
De schetsmatige invulling van het idee bestaat uit 2 locaties die min of meer met elkaar verbonden zijn, maar ieder een eigen invulling hebben.
De invulling van de eerste locatie vereist eerst wat geschiedenis.
Weg weg
De geschiedenis van Akkrum Nes
Akkrum en Nes zijn in oorsprong twee aparte dorpen met een paar weilanden ertussen. Als we naar een vroegere kaart kijken van bijvoorbeeld 1815 lag er een flinke bocht in de Boarne tussen de twee dorpen. Het gebied ten noorden van Akkrum heette toen Nesser Zijl.
In 1878 of daaromtrent werd de spoorlijn aangelegd van Heerenveen naar Leeuwarden. Die spoorlijn was de eerste bruske separatie van de twee dorpen.
En in 1970 kwam daar nog eens een extra barrière bij in de vorm van autosnelweg A32. Op een dijklichaam van onaantrekkelijke hoogte. De dorpelingen waren buren, maar ze kunnen elkaar sinds 1970 niet meer zien.
Dat moet anders kunnen
Door menig betrokkenen worden Akkrum en Nes liefkozend tweelingdorpen genoemd. Maar nu in 2023 wordt het tijd om die twee weer bij elkaar te brengen. Dat de Akkrummers Nes kunnen zien en de Nessers Akkrum.
Dat “anders kunnen” vereist lef en doorzettingsvermogen, support en geloof in de hereniging. Het zal een hele uitdaging worden voor beleidsmakers en bestuurders om deze toekomstvisie te omarmen.
Het verhaal is bedoeld als inspiratiebron. Het doet een beroep op het “verder kijken” dan alleen korte termijn oplossingen
Plattegrond op OpenStreetsMap
Je kunt inzoomen, uitzoomen (de omgeving bekijken) – per laag bezien – afstanden meten – zelf bepalen welke achtergrond kaart je wilt zien – click op het linker pijltje naar beneden en het menu wordt uitgebreid
bekijk de kaart op OpenStreetsMap’s aangepaste landkaart
Tunnelvisie
Boor een tunnel onder de A32 over een lengte van 1500 meter zodat deze vanaf het Akwadukt naar het zuiden ondergronds onder het dorp door loopt. Graaf de dijk af waar nu de weg op ligt. Er onstaat dan een open ruimte die de tweelingdorpen bij elkaar brengt.
Bijkomstigheid is dat het boren van een tunnel geen noemenswaardige obstakels onder de grond tegenkomt. De tunnel komt onder de huidige snelweg te liggen. Deze keuze tast op geen enkele manier de bestaande bebouwing aan. De sloop van dijk en viaduct zullen een zee van ruimte terugbrengen in het landelijke karakter van de twee dorpen. Het “gezicht” zal er met grote sprongen op vooruit gaan.
Cultuur – de verbindende factor
Die “verbindende factor” is een cultureelcentrum met een groot plein ervoor met de karakteristieken van een multi-cultureel-complex voor optredens van lokale bands, orkesten en artiesten. De locatie van het cultuurcentrum (een passende naam moet nog worden bedacht) is niet alleen aantrekkelijk voor de bewoners van de tweelingdorpen, maar ook voor de vele toeristen.
De locatie leent zicht uitstekend voor een dependance van bijvoorbeeld Belverdere. Een concertzaal voor bijvoorbeeld de lokale Harmonie en ander bands zowel overdekt als op het plein.
Het cultureelcentrum ligt aan de doorlopende verbinding tussen de twee dorpen. Die blijft geheel in stand, met dit verschil dat er geen obstakels meer zijn als het logge viaduct.
Wandel- en fietsroute
Over de wandelroute langs het Akwadukt wordt veel gesproken in het dorp en niet in positieve zin. Deze gebiedsvisie gaat uit van een hernieuwde verbinding van wandel- en fietspad tussen ‘It Stalt’ en ‘de Strikel’. Hoewel het een logische verbinding is zal er beslist nog veel water door de Boarne gaan voordat deze verbinding tot stand komt. Echter, het is een voor de handliggende connectie met het park en het cultureelcentrum. Daarvoor moet wel een ruimte worden gevonden tussen bestaande percelen in en de inplanning van een fiets- en wandelbrug, een beweegbare brug wel te verstaan.
In het noorden het Tiny House Parc
Te beginnen in het meest noordelijk deel van de vrij te komen ruimte kan een “Tiny House Parc” worden gepland. Over Tiny Houses wordt al langer in het dorp gepraat. Tiny Houses kunnen een oplossing bieden voor mensen die kleiner willen wonen. Of dat nu jongeren zijn of ouderen of alleenstaanden, deze doelgroep zal in de toekomst alleen maar groter worden.
Het wandelpark Nesser Zijl
Het wandelpark Nesser Zijl vormt een groenstrook tussen De Seine en de grillige vorm van de Boarn. Het parkje kan in verschillende looproutes worden opgenomen. Ook is de locatie van groen een belangrijk element in het welbevinden van de bevolking.
Het Accuhuis Leppagreide
Tussen wandelpark en cultureelcentrum is plaats voor het Accuhuis Leppagreide. Deze voorziening biedt opslag van opgewekte stroom in accu’s die ten goede komt aan de bevolking. De locatie is daar gekozen midden tussen het zonnepaneelpark Leppagreide en het Transformatorhuis aan de Stringen. Ook is de plek met opzet daar gekozen vanwege de omliggende bebouwing en functies.
Het Cultureel Centrum
Het cultureel centrum is gelokaliseerd aan de Boarnsterdyk.
Aan de Boarnsterdyk komen aan twee kanten pleinen die het open karakter van de locatie benadrukken.
Aan de noordelijk zijde van het cultureel centrum komen facilieiten als Concertzaal, Bioscoop, Muziekschool, Oefenruimten, Bibliotheek en Doarpskeamer.
Het zuidelijk deel van het compleex biedt ruimte voor een Galerie, Flexruimten voor ZZPers, VEON, kantoor en vergaderruimten.
Wooncomplex
Het zuidelijk deel van de vrijgekomen ruimte leent zich bijvoorkeur voor woningbouw. Het verdient de voorkeur om te denken aan lichte bouwtechnieken zoals houtbouw. Die technieken stellen minder zware eisen aan de ondergrond, juist omdat daar de tunnel ligt.
Op- en afritten
Uiteraard moeten daarvoor op- en afritten verplaatst worden in zuidelijke richting. Dat zal hoogstwaarschijnlijk op nodige weerstand stuiten vanwege de krappe ruimte die daarvoor over blijft hetgeen een stevig beroep zal doen op de creativiteit van de wegenbouwingenieurs.
Verkeerslawaai
Er zijn twee extra argumenten om de snelweg ondergronds te leggen. Het eerste argument is hierboven al uitgebreid aan bod geweest. Het tweede argument is het verkeerslawaai. Dat gaat dag en nacht door, daar zit geen pauze in. Een ongezond fenomeen waar mensen helaas aan gewend raken en dan de schadelijk gevolgen voor de gezondheid niet meer onderkennen. Ondanks geluidsschermen, metingen en normeringen is er de ‘beleving’ van verkeerslawaai. Een ‘zacht’ maar o zo belangrijk facet van de genoemde beleving van de woonomgeving. Kijk maar naar de locaties Sitadel, de Stripe, de Seinen en Griene Eker. Die liggen allemaal dicht tegen de snelwegdijk aan.
Naast de verbinding tussen Akkrum en Nes is er nog een gezondheidselement dat aandacht vraagt.
Spoor weg
Dit is geen typefout maar een tweede belangrijk element om de visie te verwezenlijken; van het tweelingdorp weer één te maken. Ook de spoorweg moet onder de grond. Die ligt nu ook op een dijklichaam dat bepalend is voor het dorp.
Het spoorviaduct over ‘de Kolk’ is een dominant object voor de bocht in de Boarne die de gehele omgeving bepaald, nog los van het spoorweglawaai dat ook van de vroege ochtend tot de late avond en nacht door gaat. Ook hier geldt dat mensen gewend raken aan lawaai en zodoende niet meer onderkennen welke schade deze aanbrengt.
Station ondergronds
Een ambitieuze opgave maar een zeer noodzakelijke om de tweeling dorpen bij elkaar te brengen. Zowel snelweg als spoorweg ondergronds brengt de weidsheid en het karakter van Akkrum en Nes weer terug. Daar hoort een ondergronds station bij dat zijn in- en uitgang in het centrum van het dorp kan krijgen.
En daarmee de bereikbaarheid van het dorp vergroot zonder visueel inbreuk te maken op de sfeer en het karakter van beide dorpen.
Jongeren wonen boven het station
Deze visie gaat uit van een jongeren- en starters-woning-complex boven op het ondergronds station. De in- en uigang gaat deel uit maken van het complex. Het idee om een jongeren en starters-woning-complex te bouwen is ingegeven door grote behoefte aan woonruimte die al eerder door de gezamenlijke initiatiefnemers naar voren is gebracht. Dit idee is een aanvulling op dat signaal.
De architectuur van het complex zou bij voorkeur een spiegelbeeld van ‘De Sitadel” mogen zijn waardoor de eenheid van het dorpskarakter wordt onderstreep
Oude wegen hersteld
Even zuidelijker ligt een logische verbinding die zomaar een historische oorsprong zou kunnen hebben. We spreken over het doortrekken van de ‘Nije Boarnsterdyk’ naar de ‘Grietmanswei’ die strak in elkaars verlengde liggen.
Die verbinding leggen is een bijna historisch gebaseerde invulling.
Rotonde It Patroan
Nog zuidelijker ligt ‘It Patroan’ waarvan de spoorwegovergang zal verdwijnen. Het ligt voor de hand dat de aansluiting met de ‘Alde Rykswei’ een rotonde krijgt die tevens toegang biedt tot en van de A32 die daar inmiddels boven de grond komt.
Dorp aan en op het water
Uitbreiding van Akkrum kan op verschillende manier bekeken worden. In deze visie omarmen wij het natuurlijke gebied.
Dat is laagland en veenweiden.
Dat betekent drassige gronden die om een ingrijpende behandeling vraagt om bouwrijp te worden voor traditionele bebouwing.
Deze visie stelt voor de dijken door te breken, gecontroleerd het land onder water te laten lopen om waterwoningen, woonarken en en woonschepen ruimte te geven.
Waterwoningen
Waterwoningen liggen aan een stijger.
Geen tradionele rechttoe rechtaan stijger maar een van een gebogen versie die de indeling van de vrij te komen ruimte optimaal benut zonder haar bijzondere karakter te verliezen.
Drie stijger-eenheden passen in het onderwater staande gebied met samen 107 ‘waternest’ woningen en nog nader te bepalen aantal woonarken en woonschepen (de kerstboom in de OpenStreetsMap).
Waternest
Waternest is een ronde woning die op het water drijft. Het ontwerp is van de Giancarlo Zema Design Group.
De woningen hebben de doorsnede van 12 meter en zijn eco-vriendelijk ontworpen. Voor de ronde vorm is gekozen omdat de wind daar het minste vat op heeft. Wind is in dit deel van Fryslân een factor waarmee wel degelijk rekening gehouden moet worden.
Meer uitgebreide informatie over dit type woning is te vinden op hun website.
Het moet zelfs mogelijk zijn om de bouw van de woningen ter plaatse te realiseren in een tijdelijke droogdok situatie waarin de bodemconstructies 3D geprint zouden kunnen worden. Die loactie bevindt zich aan de meest westelijk kant van het ‘Leppemeer’. ECO bewust bouwen zou een streven moeten zijn in de moderne wereld waar ook overheden oog voor hebben.
Bouwmaterialen zouden ook per elektrisch aangedeven schip kunnen worden aangevoerd.
Het ontwerp van Giancarlo Zema gaat uit van hergebruikte materialen.
Parkeren en stallen
Tussen de ‘Leppedyk’ en ‘Leppemeer’ zijn parkeervoorzieningen voor bewoners bedacht inclusief laadpalen en fietsenstallingen.
Rondje om
Een van de uitgesproken wensen op de presentaie was de opmerking om meer wandelroutes te hebben rondom het dorp.
De nieuw aan te leggen dijk rond het ‘Leppemeer’ en de ‘Kromme Knillis’ zijn daar de aangewezen plekken voor.
De brug over
Als de dijken worden doorgestoken zijn er bruggen nodig om genoemde wandelroutes te kunnen nemen. In het waterwoongebied zijn 3 plekken aan te wijzen waar bruggen moeten komen.
Alleen de brug over de ‘Leppedyk’-noord moet ook geschikt zijn voor autoverkeer.
De andere twee zijn voor voetgangers en fietsen bestemd.
De afbeelding hiernaast is van Meerding Bruggen
Kromme Knillis en Leppemeer doorvaart
In deze gebiedsvisie wordt er vanuit gegaan dat er een vaarroute door het woongebied ligt. Dat is niet alleen voor bewoners van belang maar ook voor toeleveranciers in de toekomst.
De doorvaarhoogte onder bruggen kan het verschil aangeven tussen gewenst en ongewenst waterverkeer.
Ook deze vaarweg is op de kaart aangegeven met een stippellijn.
deze bijdrage – gebiedsvisie Akkrum Nes – is ook beschikbaar als PDF – via het onderstaand contact dingetje kun je een exemplaar bestellen – gebruik wel je juiste emailadres ander komt de PDF niet aan 😉
2 reacties
[…] op mijn vorige blogpost over de Gebiedsvisie Akkrum Nes voor Romte Akkrum Nes duikt een nieuw fenomeen op die alles te maken heeft met de inrichting van […]
[…] op mijn vorige blogpost over de Gebiedsvisie Akkrum Nes voor Romte Akkrum Nes duikt een nieuw fenomeen op die alles te maken heeft met de inrichting van het gebied; Natura 2000Een niet te onderschatten element dat waarschijnlijk een grotere rol gaat […]